آموزشگاه خواجه نصیر بهترین در آموزش گیربکس اتوماتیک خودرو گیربکس اتوماتیک؛ فناوری که رانندگی را متحول کرد گیربکس اتوماتیک […]...
تومان12.000.000
گیربکس اتوماتیک (Automatic Transmission) یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین نوآوریها در صنعت خودروسازی است که با حذف نیاز به تعویض دستی دنده و کلاچ، تجربهای نرمتر، راحتتر و متمرکزتر از رانندگی را برای راننده به ارمغان میآورد. این مقاله به بررسی تاریخچه، انواع، اجزا، مزایا، معایب و آینده گیربکسهای اتوماتیک میپردازد.
در خودروهای مجهز به گیربکس دستی (Manual Transmission)، راننده مسئولیت تعویض دندهها با استفاده از پدال کلاچ و اهرم دنده را بر عهده دارد. این فرآیند اگرچه برای برخی لذتبخش است، اما در ترافیکهای سنگین و رانندگیهای شهری میتواند خستهکننده باشد. گیربکس اتوماتیک با automating (خودکارسازی) این فرآیند، این مشکل را برطرف کرده و امکان تمرکز بیشتر راننده بر روی جاده و شرایط رانندگی را فراهم میکند.
امروزه چندین نوع گیربکس اتوماتیک در بازار وجود دارد:
۱. گیربکس اتوماتیک هیدرولیکی (Traditional Automatic):
· مکانیسم کار: از یک مبدل گشتاور (Torque Converter) به جای کلاچ استفاده میکند. مبدل گشتاور با استفاده از سیال (روغن گیربکس)، قدرت موتور را به صورت هیدرولیکی به جعبه دنده منتقل میکند. مجموعه چرخدندههای خورشیدی (Planetary Gears) و کلاچهای هیدرولیکی، تعویض دندهها را انجام میدهند.
· مزایا: عملکرد بسیار نرم و روان، بادوام و قابل اعتماد برای خودروهای سنگین.
· معایب: بازده مکانیکی پایینتر نسبت به گیربکس دستی (به دلیل تلفات در مبدل گشتاور)، مصرف سوخت بالاتر، هزینه تعمیر و نگهداری بیشتر.
۲. گیربکس دوکلاچه (Dual-Clutch Transmission – DCT):
· مکانیسم کار: همانند دو گیربکس دستی است که در یک محفظه قرار گرفتهاند و هر کدام توسط یک کلاچ مجزا کنترل میشوند. معمولاً یکی دندههای فرد (۱،۳،۵) و دیگری دندههای زوج (۲،۴،۶) را مدیریت میکند. هنگامی که یک دنده درگیر است، دنده بعدی از پیش انتخاب شده و آماده درگیری است.
· مزایا: تعویض دنده بسیار سریع و بدون قطع انتقال قدرت (مانند سوپراسپورتها)، بازده بالا و مصرف سوخت بهتر.
· معایب: هزینه تولید بالا، ممکن است در ترافیک و سرعتهای پایین کمی لرزش داشته باشد.
. گیربکس متغیر پیوسته (Continuously Variable Transmission – CVT):
· مکانیسم کار: از یک سیستم پولی (قرقره) و تسمه فلزی استفاده میکند. قطر پولیها به طور پیوسته و بینهایت تغییر میکند، بنابراین هیچ “دنده”ی مشخصی وجود ندارد. موتور در بهینهترین دور موتور (RPM) برای بازدهی یا قدرت ثابت میماند.
· مزایا: مصرف سوخت بسیار بهینه، شتابگیری نرم و بدون هیچ ضربه یا تکان.
· معایب: احساس رانندگی “بیجان” و شبیه به ماشینهای اسباببازی، صدای موتور یکنواخت تحت شتاب زیاد، استحکام کمتر برای موتورهای پرقدرت.
۴. گیربکس اتوماتیک رباتی (Automated Manual Transmission – AMT):
· مکانیسم کار: اساساً یک گیربکس دستی است که عمل کلاچ و تعویض دنده توسط عملگرهای هیدرولیک یا الکتریکی و یک کامپیوتر انجام میشود.
· مزایا: ارزانترین نوع گیربکس اتوماتیک، مصرف سوخت مشابه گیربکس دستی.
· معایب: تعویض دنده کند و با تکانهای محسوس، به ویژه در خودروهای ارزانقیمت.
· مبدل گشتاور (Torque Converter): نقش کلاچ را ایفا میکند و علاوه بر انتقال قدرت، آن را نیز چند برابر میکند.
· مجموعه چرخدندههای خورشیدی (Planetary Gear Set): مسئول ایجاد نسبت دندههای مختلف (دنده ۱، ۲، ۳، عقب و …) در یک فضای فشرده.
· کلاچها و باندهای هیدرولیکی (Clutches & Bands): برای قفل کردن بخشهای مختلف مجموعه چرخدندههای خورشیدی و ایجاد نسبت دندههای متفاوت استفاده میشوند.
· پمپ روغن (Oil Pump): روغن را تحت فشار در سرتاسر گیربکس برای روانکاری و ایجاد فشار هیدرولیک مورد نیاز پمپاژ میکند.
· واحد کنترل هیدرولیکی (Valve Body): مغز هیدرولیک گیربکس که با استفاده از کانالها و سوپاپهای پیچیده، جریان روغن را به سمت کلاچها و باندها هدایت میکند.
· واحد کنترل الکترونیکی (Transmission Control Unit – TCU): در گیربکسهای مدرن، این کامپیوتر با دریافت دادههایی از سنسورهای مختلف (سرعت خودرو، دور موتور، موقعیت پدال گاز و…)، زمان و نحوه تعویض دنده را بهینه کرده و دستورات را به شیرهای برقی در ولو بادی ارسال میکند.
. آینده گیربکسهای اتوماتیک
با حرکت صنعت خودرو به سمت الکتریکی شدن، آینده گیربکسها نیز دگرگون خواهد شد:
· در خودروهای الکتریکی (EVs): موتورهای الکتریکی محدوده دور موتور وسیعی دارند و نیازی به جعبه دندههای چندسرعته پیچیده ندارند. اغلب از یک کاهنده (Reduction Gear) ساده تکسرعته استفاده میشود که بسیار کوچک، سبک و کمهزینه است.
· بهینهسازی بیشتر: در خودروهای هیبریدی و احتراقی، گیربکسهای چندکلاچه (DCT) و CVT با نرمافزارهای پیشرفتهتر، به دنبال بازدهی حداکثری و تعویض دندههای فوق سریع هستند.
· ادغام با سیستمهای کمک راننده: گیربکسها به طور هماهنگ با کروز کنترلهای تطبیقی و سیستمهای خودکار برای پیشبینی شرایط جاده عمل خواهند کرد.
گیربکس اتوماتیک از یک آپشن لوکس به یک فناوری رایج و ضروری در خودروهای مدرن تبدیل شده است. با وجود انواع مختلف، هرکدام مزایا و معایب خود را دارند و انتخاب “بهترین” نوع به نیازها، سبک رانندگی و بودقه راننده بستگی دارد. پیشرفتهای مستمر در زمینه الکترونیک و علم مواد، این گیربکسها را هوشمندتر، کارآمدتر و قابل اعتمادتر از همیشه کرده است. در عصر خودروهای الکتریکی، اگرچه نقش گیربکسهای سنتی کمرنگ خواهد شد، اما اصول انتقال قدرت به شکلی جدیدتر و سادهتر به حیات خود ادامه خواهد داد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.